Er is een absolute wet van de natuur: leven en overleven. Maar hoe doen planten dat met deze droogte?
Planten slaan beperkt water op zodat ze korte droogte kunnen overleven. Ze slagen water op in de stengels, bladeren, wortels! Bij droogte willen ze zo weinig mogelijk water verspillen. Bij lange droogte komen onze planten onder stress te staan. Ze reageren door allereerst hun blad te laten afhangen. Hierdoor wordt het verdampingsoppervlak met 50 % verkleind. Ook zal de plant zijn groei stilleggen.
Bij aanhoudende droogte zal de plant het blad afwerpen, daarna ook de bloemen en de vruchten. Als er dan geen water wordt gegeven sterft de plant af. Dus voordat een plant sterft heeft de plant al heel wat signalen gegeven. Het is daarom belangrijk om die signalen te herkennen en tijdig in te grijpen.
Maar hoe gaan we in de tuin verantwoord met droogte om? We willen geen water verspillen, maar planten laten afsterven door droogte is ook niet zo best voor het leefmilieu. De oplossing is eigenlijk niet zo moeilijk. Het is een kwestie van gezond verstand.
Wat niet doen?
Grasperk. Maai je grasperk niet te kort. En weet dat dat dor gras hoe geel of hoe dood het ook lijkt, na de droogte vanuit de wortel terug uitschiet! Dus wees gerust, je gazon zal terug mooi groen worden.
Meststoffen. Laat dit nog even achterwege. Mest stimuleert de groei. Dat is zeker niet fout maar in deze droogteperiode kan je daar beter even mee wachten. Groei vraagt energie van de plant en dus ook extra water. De plant heeft nu zijn energie nodig om de droogte te overleven.
Wat wel doen?
Voordat je de waterkraan opendraait kan je best even hakken. Door het hakken breek je de verharde en droge toplaag. En de capillaire kracht of ook de haarbuiskracht genoemd trekt het grondwater naar boven. Een ervaren tuinier zou zeggen: éénmaal hakken is gelijk aan tweemaal sproeien! Breng rond je planten een dunne laag schors, snoeihout, grasmaaisel, of snippers aan. Zo worden de wortels van de planten beter beschermd tegen uitdroging. Je stimuleert op die manier ook het bodemleven wat de plant ten goede komt. Heb je een bevloeiingssysteem? Plaats dan de druppeldarm onder de schors of snippers, zo verdampt het water niet te snel.
Sproei aan de grond, niet van bovenaf. Ideaal daarvoor is een druppelslang of druppelaar die je plaatst aan de wortel, de voet van de plant.
Geef geen water op het heetst van de dag. Dat doe je in de ochtend of ‘s avonds. En geef ook water als de zon niet schijnt. Vergeet niet dat bewolkt maar winderig weer ook uitdroogt.
Geef voorrang aan jonge aanplantingen en bouw dat beetje bij beetje af. Zo zal de plant dieper wortelen om daar het water op te zoeken.
Geef beter een paar keer per week veel water dan elke dag een beetje. Het water dringt dieper in de grond en de planten zullen hun wortels dan dieper ontwikkelen. Voor de gezonde groei van de planten moeten we vermijden dat wortels zich oppervlakkige nestelen in de bovenste centimeters van de grond.
Vele bloemen zullen nu zaden of bessen gaan vormen. Dat vraagt veel energie van de plant. Knip de uitgebloeide bloemen weg. Komt de plant verder in moeilijkheden aarzel dan niet om de plant in te snoeien. Zo kan de plant al zijn energie steken in het overleven van de droogte.
Niet alleen jonge aanplantingen lijden onder de droogte! Ook oudere bomen en struiken komen in de problemen. Blijf dus waakzaam voor droogtesymptomen: slap hangende of gekrulde bladeren Geef in dat geval overvloedig water.
Een voorbeeld uit de buurt:
Op de Lage Kaart in Brasschaat bloeiden dit jaar de lindebomen weelderig. Dat kwam door de warmte en afwisselende regenbuien van april en mei. Het was genieten van hun geur en de bloeiende pracht. Maar de langdurige droogte kort na die bloei bracht deze bomen in moeilijkheden! Vermoeid door de overvloedige bloemen die zich omvormden naar zaad, reageren deze bomen nu met een vroegtijdige herfst. De bladeren vergelen en worden afgeworpen. Deze natuurlijke reactie beschermt de boom tegen uitdroging! Mocht de droogte aanhouden, dan zal de boom ook de onrijpe vruchten (zaden) afwerpen om te kunnen overleven en spijtig genoeg in sommige omstandigheden zal de boom afsterven.
Grote waardevolle bomen kunnen wanneer ze in moeilijkheden verkeren zelfs kruinsterfte vertonen. (In dat geval wordt de kruin kaal). De boom geeft op die manier aan dat hij in moeilijkheden verkeert. Meestal sterft een oude boom zelden op 1 jaar. Dat gebeurt pas na verschillende seizoenen. Het is een proces van aftakeling. Een aaneenschakeling van omstandigheden die hem het leven hebben moeilijk gemaakt. Denk daarbij aan het zeer droge voorjaar van 2017, gevolgd door de huidige droogte. Veel voorkomende oorzaak van sterfte is de daling van het grondwaterpeil. Planten en bomen halen het water uit de bodem. Maar het grondwaterpeil zakt meer en meer door talrijke bronbemalingen, de grote waterbehoefte van de moderne mens, de verdichting van de bodem, oude rioleringsnetwerken, onvoldoende recuperatie van water ….….
En ik eindig deze blog zoals ik die begonnen ben. Met de wet van de natuur. “Leven en overleven” Maar wij die als moderne mens zoveel van onze aarde eisen mogen best de natuur een beetje helpen en de aarde verzorgen zoals goede huisvaders en huismoeders doen. Dat zijn we toch aan onze kinderen verplicht, niet?
En ik eindig deze blog zoals ik die begonnen ben. Met de wet van de natuur. “Leven en overleven” Maar wij die als moderne mens zoveel van onze aarde eisen mogen best de natuur een beetje helpen en de aarde verzorgen zoals goede huisvaders en huismoeders doen. Dat zijn we toch aan onze kinderen verplicht, niet?
Vragen? Mail of bel even en wij nemen zo spoedig mogelijk contact met je op. https://www.lavendine.be/contact/
Dieter Cools
